Friday, November 9, 2012

मिझोरम - A Walk in Clouds

A Walk In Cloud....

गत वर्षीची कोजागिरी अशी जगजीत सिंगजींच्या गझलेत चिंब भिजलेली होती... "हाथ छुटे भी तो रिश्ते नाही तोडा करते" असे म्हणता म्हणताच हात सोडवून गेलेले ...
अन या वर्षीची कोजागिरी.... ती मात्र " बादल पे पाव है.. या छुटा गाव है " ही अशी...
पार त्या टोकाला... बांगला देशाच्या ही पलीकडे... मिझोरम... 




कामापुरती धावती भेट असली तरी .. मुंबई-कोलकाता- सिलचर -तुरियल अश्या मजल दरमजल प्रवासात एकूणच आपण शब्दशः ढगात तरंगत असतो ... 

एकतर आपण तरी विमानाचे पंख लेऊन ढगांच्या उंचीवर ..नाहीतर वळणा वळणाने दाट झाडीतून चढण-उतरणीवरून धावणाऱ्या रस्ताभर ढगच आपल्या उंचीवर :) 



एका टेकडीवर आपले गेस्ट हाउस असते अन आजूबाजूला हिरवीगार शाल पांघरून उभ्या डोंगरांमध्ये निळ्या आकाशाखाली ढग आरामात तरंगत असतात ... आपल्याला वाटेवर अडवतात ...  
नजर धुंद करून पुढचा रस्ता अंधुक करतात... हलकेच स्पर्श करून अंगांगावर शिरशिरी आणतात... लख्ख सूर्यप्रकाशात समोरच्या दृश्याचे एक झकास चित्र बनवतात आणि मावळत्या संध्याकाळी साध्याश्या विजेच्या दिव्यांना अप्रतिम कोंदण देऊन माहोल बनवतात ...


मुंबई सारख्या एका "मेट्रो" शहरात राहताना जाणीव सुद्धा होत नाही... 


इतका वेगळा भाग, लोक -समाज,
चालीरीती राहणीमान.. 
चेहऱ्याची ठेवण.. माणूस म्हणून वाढतानाची जडण घडण.. 
पण तरी माणूसच... तो पण हिंदुस्तानी...

वेगळ्याच लयीत ऐकू येणारी अडखळणारी हिंदी .. पण संवादाची खूप हौस.. टुमदार दिसणारी बांबूची चिमुकली तरी हवेशीर घरटी.. 
गोंडस चेहऱ्याची शाळेत जाणारी मुलं... 

तितक्याच तन्मयतेने कामात बुडालेली, पिल्लू पाठीला बांधून राबत असणारी स्त्री..








भाताची तरारलेली रोपे ... आणि जिथे तिथे पोफळी सुपारी बांबूंचे उंच उंच आभाळात शिरलेले भाले ..
घरासमोरच्या छोट्याश्या तळ्यात बहरलेली कमळे ..आणि डौलाने पोहणारी बदके..
हिरव्या चौकोनात मस्त चरणाऱ्या गायी अन इथे तिथे दुडदुडणारी बकरीची पिल्ले..

इतकेच नाही तर..


आपल्याकडची बहरलेली जास्वंद... कुठेतरी वळणावर शुभ्र केशरी सडा घालणारा प्राजक्त..
इथे कोकणातल्या सारखी पसरलेली लाजाळू .. बुलबुल - हळद्याची मंजुळ शीळ ..
आणि देशाच्या दुसरया टोकाला बांधणारे आपले बाँलीवूड.... येत जाता ऐकु येणारी हिंदी गाणी...
आणि एक.... कोजागिरी चा पूर्ण चंद्र :) 



इतक्या कमी वेळात एखादा गाव एखादे राज्य समजणे शक्य नाही... जेव्हा "काम" हेच अश्या धावत्या भेटीचा हेतू असतो तेव्हा तर नक्कीच नाही...
पण आपल्या देशाचा एक सुंदर भाग... "आपलाच आहे" ही भावना घेऊन मग तिकडचा एक ढग आपल्या सोबत इथे येतो तरंगत..
तेव्हा देशाबद्दलची एक जाणीव मनात लकाकते .. विविधतेमधल्या एकतेची ...
कितीही नाजूक असले तरी जोडलेल्या बंधांची...
:)


काही अजून क्षणचित्रे ... 






- भक्ती आजगांवकर

मिझोरमची अधिक माहिती इथे 

Wednesday, October 17, 2012

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ७



दिवस सातवा




हाही दिवस असाच पहाटे उठतो...
आधी गणपतीची रूप डोळ्यात रेखून... मग बाकी काम चालू करतो..
सकाळीच पूजा, आरती करून शेजारयाना आग्रहाने घरी बोलावतो...
पुन्हा नवीन फुलांची आरास, रांगोळीची नवीन नक्षी, नैवेद्याचे नवीन पान घेऊन सुखावत राहतो ..










स्वयंपाकघरात मात्र आज लगबग ऋषिपंचमीची... ऋषीच्या स्पेशल भाजीची... 
अळूची पाने अन देठ बारीक चिरून , लाल माठाचे खोड व पाने बारीक चिरून, लाल भोपळ्याचे लहान तुकडे, दोडकयाचे तुकडे, मक्याचे दाणे किंवा कोवळ्या कणसाचे मोठे तुकडे. आंबाडी असे सारे जिन्नस आणि नावाला तेल आणि चवीपुरते मीठ घालून चुलीवर शिजवत ठेवले जाते... चुलीच्या मंद आचेवर अन नंतर वैलावर मंद्श्या धगीत भाजी शिजत राहते .. सारे जिन्नस गुण्यागोविंदाने एकजीव होतात.. अंबाडीचा हलका आंबटपणा मुरत जातो भाजीत .. मक्याची कणसे सारा भाजीचा रस पिऊन मऊ शिजून येतात... अशी हि भाजी दुपारी बाप्पाच्या नैवेद्याच्या पानात प्रामुख्याने वाढून घेतो दिवस... गणपतीला नैवेद्य दाखवून झाल्यावर पंगतीत आग्रह करकरून वाढली जाते अन तितकीच चढाओढीने खाल्ली जाते... 
दिवस असा ऋषीपंचमीचा आनंद लुटून घेतो भरभरून ..



पण त्याच वेळेस, आज विसर्जनाचा दिवस हा विचार मनात येताना खट्टू सुद्धा होतो...
संध्याकाळी, शिदोरीचे समान बांधून गणपतीकडे देताना हात जडावतो दिवसाचा..
विसर्जनापुर्वीची आरती जराश्या भरल्या गळयानेच म्हणतो हा दिवस ... टाळ-टाळ्या या लयीत येत असल्या तरी दाटून येणारे कढ मात्र आरतीसोबत मनात जिरवत राहतो...







"गणपती बाप्पा मोरया.. पुढच्या वर्षी लौकर या" हे निमंत्रण साश्रू नयनांनी गणपतीच्या पायी रुजू करतो...
"तुझी यथाशक्ती पूजा केलीय ती गोड मानून घे... तुझा शुभाशिर्वाद माझ्या कुटुंबावर राहू दे.." इतकेच मागणे मागून पूजा संपन्न करतो...
उत्तर पूजेचे तांदूळ देवाचरणी ठेवताना... मूर्ती हलकेच हलवताना त्याचे हात कंप पावतात ...
पुढच्या वर्षी परत येणार हे ठाऊक असून देखील या साजिरया मूर्तीत जीव गुंतत राहतो त्याचा... 
दाराशी पुन्हा एकदा रांगोळी रेखून, घराकडे तोंड करून बाप्पाला ठेवले जाते... पाय धुवून, हळद कुंकू लाऊन, लांबच्या प्रवासाची शिदोरी हाती देऊन बाप्पाला निरोप दिला जातो अन मग घरची मंडळी बाप्पाला डोक्यावर घेऊन समोरच्या तळ्याचा रस्ता धरतात..




"पायी हळू हळू चाला.. मुखाने मोरया बोला... मोरया बाप्पा मोरया... पुढच्या वर्षी लौकर या!!" च्या गजरात बाप्पाला मग तळ्याकाठी आणले जाते... रांगेत साऱ्या घराचे गणपती आपापल्या घरी पाहुणचार घेऊन तृप्त होऊन आलेले असतात .. त्यांची पुन्हा एकदा आरती होते... हिरव्या पार्श्वभूमीवर रंगीत गणपतींची ओळ अन त्यांच्या पुढे भावभक्तीत नादावलेली निरांजने हलताना पाहता पाहता अस्पष्ट होतात.. डोळ्यात साठणारया पाण्याने... 






एकेक म्हणता म्हणता बाप्पांना तळ्यात निरोप दिला जातो...   पाट उचलून काठावर घेऊन जाताना... तळ्यात बाप्पांचे पाय भिजवताना... पुन्हा उचलून पुन्हा एकदा तळ्यात हलकेच सोडताना.. नजर मागोवा घेत राहते...हात आपसूक जोडले जातात अन मनात परत हाच आग्रह बाप्पाला... "पुन्हा या... लौकर या.. आठवण ठेवा ..."
फळांच्या कापलेल्या फोडींचा/ लाह्या साखरदाण्यांचा प्रसाद वाटला जातो.. अन अश्या निरोप समारंभात दिवस उदासून अंधारून यायला लागतो...

घरात पुन्हा येऊन रिकाम्या माटी खाली पाट ठेऊन पुन्हा एक छोटीशी आरती.. बाप्पा त्याच्या मुक्कामी नीट पोहोचावी या कामनेसह...
अन मग उरलेली संध्याकाळ दिवस पुन्हा पाहत बसतो गणपतीसाठीची आरास.. मनात साठवलेले रूप पुन्हा पुन्हा डोळ्यासमोर आणून, बाप्पाने पाहुणचार नीट करून घेतला ना या समाधानासह दिवस सुखाने मावळतो...


यापुढचे कोकणातले दिवस .. ते ही स्पेशल..
कोकण किनारयाचे..आसपासच्या स्थलदर्शनाचे..
रेडीच्या प्रसिद्ध गणपतीचे..आरवलीच्या वेतोबाचे.. मालवण - तेरेखोलच्या किल्ल्याचे, सागरेश्वराच्या नितळ किनाऱ्याचे, वेंगुर्ला बंदराचे..
मासळी बाजाराचे.. ताज्या फडफडीत माश्यांचे.. कोळणीशी घासाघीसीचे.. आणि तापल्या तव्यावरच्या ताज्या तुकडीचे..
हॉटेल बांबूचे..त्यातल्या खमंग कुरकुरीत बोंबील, कोळंबीचे ... पण त्या बद्दल पुन्हा कधीतरी ...
...

असे हे दिवस... आल्यापासून गणपतीचा जल्लोष होईतो कापरासारखे उडून जातात...
लॅपटॉप, प्रॉजेक्ट्स, डेडलाइन्स, ईमेल्स, मिटींग्स या साऱ्या कल्लोळातून बाहेर, जरा मोकळी हवा.. एक मुक्त श्वास..
आपल्याच माणसांसोबत घालवलेले सुंदर क्षण ... एकमेकांना सावरत सांभाळत जगलेले काही क्षण .. कुटुंबाचे .. मोठ्या कुटुंबाचे ..


काय नेमके भावते ... गणपती उत्सव..देव - देवत्व .. पण इतकी निस्सीम भक्ती उरलीय का आपल्यात अजून ...??
पण वाडवडिलांनी उभे केलेले विश्व, त्यांच्या जगण्याचा महत्वाचा भाग असलेले स्थळ-काळ रितीभाती काही कालावधीसाठी तरी निदान मागे वळून पहाव्यात.. त्याच्या विश्वाचा भाग असलेले काही क्षण त्याच स्वरुपात अनुभवावेत.. त्या निमित्ताने त्यांच्या जगण्याचा एक अंश आपल्या जगण्यात उतरावा ... ह्याच एका सुत्राने सारा कोकणचा चाकरमानी न चुकता दरवर्षी गावी परतत असावा का.... आम्ही पण त्याच एका भावनेची नाळ जोडून पुन्हा मागे वळतोय का... ??? की प्लास्टिक थर्माकोलचा कणभर ही वापर न करता संपूर्णपणे नैसर्गिक रीतीने साजरा केलेला उत्सव, कानठळ्या बसवणाऱ्या डीजे पासून दूर, तमाम गर्दी गोंधळापासून दूर असा शांत माहोलाचा उत्सव म्हणून ..?? एका कुटुंबाचा एक गणपती असावा.. घरे वेगळी झाली तरी या निमित्ताने माणसे अन त्यांची मने जवळ यावीत.. किल्मिष दूर होऊन तिथे समईसारखा नातेसंबंधांचा आणि संस्कारांचा मंद उजेड पडावा म्हणून .. काही असो .. पण या कोकणच्या गणपती उत्सवाची भुरळ पडते मनाला ...
तसेही बुद्धीचा, विद्यांचा, कलेचा अधिपती म्हणूनच पाहतो न आपण गणपतीकडे... त्यानेच ही बुद्धी दिली असावी !!
शतकानुशतके ती झिरपत राहिली असावी कोकणच्या मातीत... चाकरमान्याच्या रक्तात ..
म्हणूनच देहाचा कण कण गजर करतो ... गणपती बाप्पा मोरया पुढच्या वर्षी लौकर या !!!!

एव्हाना या साऱ्या अनुभव विस्तारात, देवीचे आगमन ही झालेय... दिव्यत्वाचा शक्तीचा जागर सुरु झालाय..
तेव्हा ह्या आदिमायेच्या जागराच्या कामना ...  
" या देवी सर्वभूतेषु शक्तिरूपेण संस्थिता..नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमस्तस्यै नमो नम:"

  


अन या कामनेसह ..
इति कोकणस्य दिवस पुराणं संपूर्णम .. !!! :)



- भक्ती आजगांवकर






दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग १
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग २
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ३
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ४
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ५
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ६

Friday, October 12, 2012

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ६

दिवस सहावा...




अन मग हा उत्सवी दिवस उजाडतो भल्या पहाटेच...

मूर्ती स्थानापन्न होते सजवलेल्या माटीच्या मखरात...मागे रंगवलेले चित्र आता अजूनच पूर्ण वाटते...






गणपतीच्या आसपास सारवणाचा एक हात नव्याने अन मग सुरेखशी रांगोळी उमटते आसनाभोवती, आजूबाजूला अन उंबरठ्यावर... घरासमोर ..

 "उठी उठी गोपाला" अशी आर्जवी सूर आसमंतात घुमत कानात रुंजी घालतात...
 रंगीबेरंगी फुले सकाळीच उमलून येतात .. बाप्पाच्या चरणी लीन होण्यासाठी..

समया आपल्या वाती तेजस उजळतात .. लामणदिवे स्निग्ध प्रकाशाने मूर्तीला न्हाऊ घालतात ... उदबत्यांचा मधुर सुवास मंद मंद पिंगा घालतो...







आन्हिकं अन तयारी आटपून नव्या कपड्यानिशी सारेच तयार गणपतीच्या प्राण प्रतिष्ठेसाठी ..

त्याआधी हरतालीकेला दहीभाताचा नैवेद्य दाखवून मग उत्तरपूजा केली जाते... अन समोरच्या तळ्यात विसर्जन ....





मग गुरुजी येऊन यथासांग पूजा सांगून मूर्तींची प्राण प्रतिष्ठा करतात ..
मंत्रोच्चारणाने गणपतीची खोली भारून जाते... टाळ अन टाळ्यांच्या संगतीने प्रथमेशाची आरती सुरु होते ...

इथे स्वयंपाकघरात नैवेद्याच्या जेवणाची लगबग कधीची सुरु झालेली असते ..
पाच प्रकारच्या भाज्या, गोडे वरण, सुगंधी भाताच्या मुदी, घरी कढवलेले तूप, वर तुळशीचे पान अन सगळ्यात महत्वाचे म्हणजे मोदक...
नारळाचे खोबरे, गुळ, वेलची, जायफळ याने सिद्ध सारण अन तांदळाच्या पीठाची शुभ्र उकड...
 या दोन्हीचे मन लाऊन बनवलेले सुबक मोदक .. मोद देणारे... गणपतीचे खास आवडते... पारीच्या नीटस पाकळ्या काढून अन हलक्या हाताने त्या पाकळ्या वर जोडून सुंदर मोदक करणे हे आता आजच्या पिढीकडे पण पोहोचलेले..

नैवेद्याची पाच खाशी केळीची पाने मांडून, गणेशाचे २१ मोदकांचे अन त्या सोबतच उंदीर मामांचे, गायीचे पान मांडून रीतसर आचमन करून नैवेद्य दाखवला जातो... अन दिवस मग पंगतीला बसतो ..वाफाळत्या मोदकाच्या शेंडीला जरा हलवून धारेला जागा करत सारणावर साजूक तूप अलगद बसते... अन आग्रह करकरून पानात वाढले जाते...

आरतीच्या सुरेल आवाजावर, गणपतीच्या आसपास वावरत, आल्यागेल्याना प्रसाद वाटत रेंगाळत राहतो हा दिवस...
समयीचे तेल पाहत, नवीन उदबत्या लावत, मूर्तीकडे डोळे भरून पाहत वेळ कसा सरतो तेही कळत नाही...


मूर्तींचे दागिने- भिकबाळी, चांदीच्या दुर्वांचा हार, लालचुटुक जास्वंदीचे फुल, नवीन आणलेल्या कंठ्या, हातातले गुळ भरलेले चांदीचे मोदक, संध्याकाळचे नवीन फुलांचे हार, दुर्वांच्या जुड्या विसावतात गणपतीच्या अंगाखांद्यावर .. मूर्ती अजून तेजस अजून राजस वाटत राहते.. आपली आपलीशी वाटत राहते...

अन मग दिवस वाट पाहतो ती सर्व घरात जाऊन पहिल्या दिवशी भजन करणाऱ्या मंडळींची... कान कानोसा घेत राहतात टाळ मृदुंगाच्या आवाजाचा... अन वाडीतील एकेक घरी गणपतीसमोर भजन करून भजनी मंडळी आपल्या घरी ठाकतात ... इतक्या सारया माणसांचे एका तालात एका सुरात भजन सुरु होते... टाळ मृदुंगाचा ठेका, टाळ्यांचा गजर आणि रंगणारया आरतीबरोबर आणि "घालीन लोटांगण वंदिन चरण" च्या टिपेला पोहोचणारया तालासोबत दिवस खुश होऊन जातो... भजनकरींना आग्रहाने आलेपाक वाटतो ... स्वत: वाडीतल्या बाकी घरात जाऊन भजनात सामील होतो...

संपूच नये असे वाटते का या दिवसाला..??? उत्सवी मंगल भावना घेऊन तृप्त असतो हा दिवस...








- भक्ती आजगांवकर

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग १
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग २
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ३
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ४
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ५

Tuesday, October 9, 2012

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग 5


दिवस पाचवा..


हा दिवस गाजवत येतो तयारी हरतालिकेची अन गणपतीची .. सुरु होतो तोच वाजत गाजत ..
पुन्हा एकदा वारी बाजाराची... तयारी हरतालिकेची..


साजिरया मुर्त्या अन पूजेचे सामान, उपासाची शहाळी, फळे यांच्या खरेदीची लगबग...
आणि त्या बरोबर खरेदी कोकणातल्या खासमखास गणपतीच्या माटी (माटवी)ची ..
गर्दीने फुललेल्या बाजारात सर्वत्र साम्राज्य या माटीच्या सामानाचा...





न पाडता उतरवलेले नारळ, मुळासकट असलेले हळदीचे रोप, लाल माठाचे मूळ, तेरड्याचे रोप, विड्याची पाने, सोललेल्या सुपारया यांच्या सोबत हिरव्या-भगव्या सालासकट सुपारया, कमळाची नाजूक फुले, विविध प्रकारची रानफुले, केळी, काकड्या, चिकू यांच्या सोबत फुल-पत्री-फळे-शहाळी यांची बाजारात रेलचेल असते.. सोबत हरिणीची नाजूक फुले..   
जड पिशव्यांनी अन माटीच्या सजावटीच्या चर्चा करत घरी येतो दिवस...

घरातल्या पुरुष माणसांची जेवणं आटपली की मग दिवस सुरु करतो हरतालिकेच्या पूजेची तयारी ...
सकाळपासूनचा निर्जळी उपास .. 
घराभोवतालची पाच तऱ्हेची पत्री जमा करणे.. पूजेच्या जागेवर नवीन सारवण, सुबकशी रांगोळी अन मग.. पाटावर महादेवाची पिंडी, हरतालिकेच्या सुंदर मूर्त्याची मांडणी, त्यांची हळद कुंकू, महादेवाचे कापसाचे पांढरे अन देवींच्या हळद कुंकवाने रंगलेल्या वस्त्रांनी, फुल-पत्रीनी, दुधाच्या नैवेद्याने यथासांग पूजा झाली कि मग उतरत्या उन्हाच्या साक्षीने उपासाची शहाळी आणि केळ्याचे थोडे खाणे ... 
अन मग पुन्हा दिवस रमतो तो भिंतीवरच्या चित्राला फाईन टच द्यायचा .. 

माटीच्या तयारीचा ... आंब्याचे टहाळे आणून धुवून पुसून लहान मोठे वर्गीकरण करून ठेवायचा..
केळीच्या सोपाचे धागे काढून त्याने मग या सारया वस्तू माटीला बांधायचा मोठा कार्यक्रम पार पाडतो हा दिवस....




पण अजून संपत नाही हा दिवस...
खरेतर संध्याकाळचे प्रमुख आकर्षण म्हणजे इथे गणेशचतुर्थीच्या आदल्या दिवशी घरात येणारे गणेश .. 
उन्हे सरता सरता हाक येते ती मूर्तीशाळेत जायची... वाडीतले सारे गणपती हे एकमेकांच्या सोबतीने एकत्रच येतात घरी मुर्तीशाळेतून...
नागपंचमीच्या सुमारास गणपतीचा आसनाचा पाट न्हेऊन दिला जातो पारंपारिक मूर्तीशाळेत.. मूर्तीची रचना, आकार, रंगसंगती सारे मूर्तिकार स्वत: ठरवतो... परंपरेनुसार, रूढीनुसार वर्षानुवर्ष चालत आलेली प्रथा...अजून ही तशीच... अजून गणपतीचे सुपर मार्केट उघडले नाहीयेत इथे ..


विड्याची पाने, सुपारी, गणपतीचे रेशमी वस्त्र या तयारीनिशी मग मूर्तीशाळेत अवतरतो दिवस...  सुंदर सुंदर मूर्त्यांच्या रांगांतून, विविध रूपातल्या गणेशमूर्ती हारीने मांडून ठेवलेल्या असतात ..  आपापल्या पाटावर स्थानापन्न .. नवी वस्त्रे नवे रंग मिरवीत.. कुठे मोर, कुठे उंदीर, कुठे नंदी तर कुठे आपल्या सिंहासनावर आरूढ.. कधी मोरपिसाच्या कोंदणात, कधी जास्वंदफुलाच्या मखरात ..  स्नेहाळ डोळ्यांनी जग पाहत आपल्या आगमनाची वर्दी तृतीयेलाच धाडतात ...



अन मग तो दिवस, विडा, सुपारी पाटावर ठेवत, रेशमीवस्त्राने गणेश मूर्ती आच्छादत घरी घेऊन येतो... अन नव्या नवलाईच्या मूर्तीचे जवळून निरीक्षण अन कौतुक करत संध्याकाळ निवते..




मग दिवस लांबवतो स्वत:चे तास...  बाप्पाच्या प्राणप्रतिष्ठेची तयारी...
तांदळाच्या आसनावर गणपतीचा नारळ, तश्याच आसनावर महादेवाचा नारळ आणि हळदीचे, माठाचे मूळ, तेरडा, कांगला(गौरीचे हात म्हणून ज्याची फुले ओळखली जातात) वगैरे सारे रोप-पत्री एकत्र करून त्यावर फोटो बांधून, मंगळसुत्रासोबत उभी करायची गौर... 


समोर समया, लामणदिवा, तुपाचे निरांजन, आरतीचे ताम्हण, धुपारती, उदबत्तीचे झाड असे सारेच आप आपल्या जागी जाऊन आलबेल बसते..

देवांना वस्त्र, समयांना वाती, हळद कुंकू अबीर गुलाल, गंध, फुले, दुर्वा, बेल, तुळशी, हार.. फळांचा नैवेद्य.. सकाळच्या ताज्या नैवेदयाची काही तयारी.... अश्यात कधी घड्याळाचे काटे धावत राहतात त्या दिवसाला हि कळत नाही..
दमला भागला दिवस अंथरुणावर पडतो तो देखील उद्या पहाटे लौकर उगवायचे हे मनाशी ठरवूनच... 






- भक्ती आजगांवकर 

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग १
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग २
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ३
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ४

Thursday, October 4, 2012

दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ४

दिवस चौथा




हा दिवस तसा आरामाचा...
सुशेगात उठण्याचा...
कामाची घाई विसरून चहा पार्टी करण्याचा.. 



तळ्याच्या काठावर बसून शांतता अनुभवण्याचा..
फिश- थेरपी करून घेण्याचा.. 
बसल्या बसल्या मस्त पक्षीनिरीक्षणाचा ...
लांब टांगा टाकत चालणाऱ्या टिटवीचा... मनमोहक गिरक्या घेऊन पुन्हा आपल्या झाडावर येणाऱ्या वेड्या राघूंचा.. 
संथ तळ्यावर अवचित झेप घेऊन मासा पकडण्यात तरबेज खंड्याचा... जोडीजोडीने येऊन फुलातल्या मध पिणारया शिंजीरांचा ..

कुहूकुहू साद घालणाऱ्या कोकिळाचा .. आणि ठिपकेदार अंग मिरवत झाडावर कावळ्यांच्या घरट्याचा माग घेणाऱ्या कोकिळेचा..
तळ्यात अंघोळ करून नंतर उन्हात पंख चमकावणाऱ्या हळद्याचा .... आणि पुन्हा पुन्हा तळ्यात डुबक्या मारून मग झाडावर झगा फलकारत बसलेल्या पाणकोंबडीचा ...
दिसलेल्या एका घरट्याचा ...अन त्यात कोण राहून गेले असेल या कुतूहलाचा देखील..

चालता चालता खाली वाकून, थोडे झुकून पाहिलेल्या किड्या-कीटकांचा... नवनवीन रान-फुलांचा.. वेगवेगळ्या रंगाच्या ढंगांच्या फळांचा.. बियांचा.. पानांचा.. ...कोवळ्या उन्हात चमकणारे चतुरांचे पंख पाहण्याचा...
स्वयंपाकघरातून उठणाऱ्या हाकेचा..अन "आले ग" म्हणत पाय अजून जिथल्या तिथे रमण्याचा.. 
चूल पेटवताना झालेल्या पुरेवाटीचा .. वाटण घाटण - फोडण्या अश्या मदतीचा..अन स्वयंपाक घरात लुडबुड करता करता केळफुलातून गणपती साकारण्याचा..  

निवांत जेवण, शेजारयांची हालहवाल, खाली बागेतून आंब्याच्या झाडांची विचारपूस अश्या आळसावलेल्या क्षणांचा ..
आंब्याच्या झाडाला असलेल्या आवडत्या आडव्या फांदीवर विसावण्याचा...
लहानपणी घेतलेल्या झोक्यांची आणि तिथे बसून मारलेल्या खूप साऱ्या गप्पांची आठवण ताजी करण्याचा ..


अन मग गणपतीच्या आगमनाची लगबग सुरु करण्याचा.. 

पूर्वापारच्या समया, लामणदिवा, निरांजन, तांब्या, ताम्हण, पळी-पंचपात्रे यांना कपाटातून काढून धुवून पुसून लख्ख करण्याचा ..
गणपतीच्या नैवेद्याचे लाडू पेढे बनवायचा... भजन मंडळींसाठी आलेपाक बनवून ठेवायचा...

 
तेव्हाच लगबग सुरु होते ती गणपतीच्या मागची भिंत रंगवण्याची.... कोणते चित्र... कशी चित्ररचना... रंग रंगोटी कशी...
मातीच्या भिंती असलेल्या कौलारू घरात, शेणाने सारवलेल्या जमिनीवर.. नव्या पिढीचे लॅपटॉप आणि त्यातल्या गुगलवर चित्राच्या शोधात जग धुंडाळण्याचा ..  

मग तो दिवस.. खलबते करून शेवटी एक चित्र निवडायचा... अन भिंतीवरच्या गेल्या वर्षीच्या चित्रावर जड अंत:करणाने पांढरया रंगाचा ब्रश फिरवायचा.. 

मग भिंतीचे मोजमाप.. त्यावरच्या खाणाखुणा... पहिल्या चाचपडत्या रेघा ...अन मग सरसर उतरत जाणारया चित्राचा तो दिवस ...
घरातल्या लहान मोठ्या प्रत्येकाचाच हात त्याला लागलेला...
कधी चित्र काढताना.. कधी रंगवताना.. कधी शेडींग करताना .. चेहरयावरचे प्रकाश सावलीचे खेळ दाखवताना ..
चित्रातले आसन.. दाग दागिने.. चित्राचे बाकीचे बारीक-सारीक तपशील भरताना.... घरातल्या सगळ्यांचा हात लागतो त्या भिंतीला ..  नव्या चित्राने झळाळतो मग हा दिवस .. 


















- भक्ती आजगांवकर


दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग १
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग २
दिवस गणपतीचे.. दिवस कोकणाचे - भाग ३